İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü’nden Prof. Dr. Cem Gazioğlu ve Prof. Dr. Gürcan Büyüksalih’in, uluslararası bilim insanlarıyla birlikte gerçekleştirdiği araştırma, Marmara Denizi kıyılarının iklim değişikliğine karşı kırılganlığını ilk kez bu kadar ayrıntılı biçimde ortaya koydu. Bulgular, Journal of Coastal Conservation dergisinde yayımlandı.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BÖLGE KIYILARINDA TEHLİKE OLUŞTURDU
Marmara Denizi çevresinde yürütülen bilimsel araştırma, iklim değişikliğinin bölge kıyılarında ciddi tehditler oluşturduğunu ortaya koydu. Çalışmaya göre fırtına, kıyı erozyonu ve deniz seviyesindeki yükselme nedeniyle Marmara kıyılarında yaşayan 1,5 milyondan fazla insan yüksek risk altında bulunuyor.
Araştırmada Stanford Üniversitesi’nin geliştirdiği “InVEST Kıyı Kırılganlık Modeli” kullanıldı. Sonuçlara göre Marmara kıyılarının yüzde 60’ı orta, yüzde 12’si ise yüksek risk kategorisinde yer alıyor.
İstanbul’un doğu kıyıları, Yalova’nın kuzeyi, Kocaeli’nin güneyi ile Bursa, Balıkesir ve Çanakkale’nin belirli bölgeleri en hassas alanlar arasında.
Kocaeli yüzde 26,5 ile en yüksek riskli nüfusa sahip il olurken, Yalova yüzde 18,4, Bursa yüzde 18,2, Tekirdağ ise yüzde 16,6 ile dikkat çekiyor. İstanbul’da Marmara kıyısında yaşayanların yüzde 12’si doğrudan risk altında.
DENİZ SEVİYESİNİN YÜKSELMESİ YERLEŞİM ALANLARINI ETKİLEYEBİLİR
Bölgesel kırılganlıklara bakıldığında, İstanbul’un doğu kıyılarında deniz seviyesinin yükselmesi ve fırtınalar nedeniyle kıyı taşkınlarının yerleşim alanlarını etkileme tehlikesi bulunuyor.
Yalova’nın kuzeyinde erozyon ve kıyı şeridindeki daralma doğal habitatları ve yaşam alanlarını tehdit ederken, Kocaeli’nin güneyinde sanayi yoğunluğu ile nüfus baskısı, fırtına ve taşkın risklerini artırıyor.
Bursa, Balıkesir ve Çanakkale’nin belirli kıyı kesimlerinde erozyonun hızlanması ve toprak kaybı öne çıkarken, Tekirdağ ve Çanakkale Boğazı çevresinde ise daha korunaklı kıyı yapısı nedeniyle risk görece düşük oldu.
‘HER KIYI KENTİ İÇİN AYRI PLAN HAZIRLANMALI’
Ayrıca araştırmaya göre, genel olarak Marmara Bölgesi’nde her kıyı kenti için ayrı uyum ve koruma planları hazırlanması gerekiyor.
Prof. Dr. Gazioğlu, Marmara kıyılarının insan faaliyetleri ve iklim değişikliği baskısı nedeniyle giderek daha savunmasız hale geldiğini belirterek, “Kıyılar savunmasız, riskler büyüyor, çözüm ekolojik ve bütüncül bakışta” uyarısında bulundu. Gazioğlu, alınacak önlemlerin gelecekte hem ekonomik hem de sosyal krizleri engelleyebileceğini vurguladı.
Prof. Dr. Büyüksalih ise Marmara’da görülen tablonun yalnızca Türkiye’ye özgü olmadığını hatırlatarak, dünya genelinde milyonlarca insanın yükselen deniz seviyesi ve fırtına kaynaklı taşkınların tehdidi altında yaşadığını söyledi.